Zęby są prawdziwym cudem natury. Ich działanie i budowa może wzbudzić podziw. Dziś omówimy szerzej to zagadnienie.

Zęby – informacje ogólne

W jamie ustnej dorosłego człowieka znajduje się od 28 do 32 zębów stałych, w tym 8 siekaczy, 4 kły, 8 przedtrzonowców i 8-12 trzonowców (ich liczba u poszczególnych ludzi może się różnić ze względu na to, że nie wszystkim wyrzynają się ósemki).

Siekacze, o krawędzi tnącej w kształcie dłuta, służą do krojenia i rozdzierania żywności. Kły, o bardziej spiczastym kształcie, przytrzymują i rozdzierają pożywienie. Przedtrzonowce i trzonowce, miażdżące i rozcierające pożywienie, wyposażone są w specjalne guzki, czyli wzniesienia służące do rozbijania cząstek pokarmu.

Z jakich części składa się ząb?

Ząb składa się z korony i korzenia oraz szyjki zębowej stanowiącej połączenie tych części. Korona to widoczna część zęba, znajdująca się ponad linią dziąsła. Korzeń znajduje się pod dziąsłem, w kości. Zęby mają zwykle od jednego do czterech korzeni. Mają one znaczenie dla stabilności zęba – im więcej korzeni i im są one dłuższe, tym stabilniej ząb zamocowany jest w zębodole.

Z jakich tkanek składa się ząb?

Omówiliśmy już budowę anatomiczną zęba, ale istotna jest też jego budowa histologiczna, czyli to, z jakich tkanek się on składa. A są to cztery główne tkanki: szkliwo, zębina, cement i miazga.

Szkliwo jest powierzchniową warstwą zęba. Ma zaledwie około 1-2 mm grubości. Jego budulcem jest hydroksyapatyt – krystaliczny fosforan wapnia. Szkliwo to najbardziej zmineralizowana tkanka i najtwardsza substancja w ludzkim ciele, nawet kości nie są takie twarde. Szkliwo musi takie być, ponieważ jego zadaniem jest osłanianie zęba i ochranianie go przed czynnikami zewnętrznymi.

Pod szkliwem znajduje się zębina. To żółtej barwy porowaty materiał, zmineralizowana tkanka łączna. Ona również jest warstwą ochronną, choć nie jest tak twarda jak szkliwo, a i łatwiej ulega ubytkom. W zębinie znajdują się kanaliki zębinowe – mikroskopijnych rozmiarów kanały. Tkanka ta dzieli się na trzy rodzaje. Zębina pierwotna jest wytwarzana podczas rozwoju zęba do momentu ostatecznego wykształcenia się wierzchołka korzenia. Zębina wtórna wytwarza się z wiekiem już po utworzeniu korzenia. Jest jeszcze zębina trzeciorzędowa, wytwarzana w reakcji na określone bodźce (ubytki, zużycie zębów).

Znajdująca się głębiej, umiejscowiona w centralnej części zęba miazga to jedyna jego żywa tkanka. Powstaje ona z tych samych tkanek co zębina (zębina i miazga są wspólnie określane terminem endodontium). Miazga pełni funkcję odżywczą, dostarczając tlen i substancje potrzebne do prawidłowego funkcjonowania tkanek zęba. Odpowiada też za odczuwanie bodźców. Nie mniej istotna jest jej funkcja obronna – w odpowiedzi na określone czynniki produkowane są w danym miejscu dodatkowe warstwy zębiny, izolując miazgę.

Ostatnią z tkanek zęba jest cement, przypominająca kość substancja, która pokrywa korzeń. Składa się z materiału nieorganicznego (głównie hydroksyapatytu) oraz organicznego (przede wszystkim kolagenu) i wody. Ma żółtawe zabarwienie i jest bardziej miękki niż szkliwo i zębina. Jaka jest funkcja cementu? Przede wszystkim jest on środkiem, umożliwiającym więzadłom przyzębia przyczepianie się do zęba, co zapewnia jego stabilne umocowanie w zębodole.

Co możesz teraz zrobić?

Poszczególne tkanki zęba są narażone na działanie próchnicy, a także na urazy mechaniczne. W razie jakichkolwiek problemów zapraszamy do Ambasady Uśmiechu. Na wizytę możesz się umówić, dzwoniąc pod numer +48 691 777 197 lub wypełniając formularz.